İklim değişikliği yanardağ patlamalarını artırabilir

Buzul örtüsünün küçülmesi, İzlanda’da volkanik aktivitenin artmasına neden olabilir, bilim insanları bu konuda uyardı.

Leeds Üniversitesi’nin önderliğindeki yeni bir araştırmada, buzul örtüsü daha geniş olduğunda İzlanda’da daha az volkanik aktivite olduğunu ve buzulların eridiğinde meydana gelen volkanik patlamaların yüzey basıncında meydana gelen değişiklikler nedeniyle arttığını keşfetti.

Leeds’teki Coğrafya Okulu’ndan Dr. Graeme Swindles, “İnsanlardan kaynaklanan iklim değişikliği, volkanik olarak aktif bölgelerde hızlı buz erimesini yaratıyor ve İzlanda’da bizi daha sık volkanik patlamalara götürüyor” dedi.

Çalışma, turba birikintileri ve gölet çökeltilerinde korunmuş olan İzlanda volkanik küllerini incelemiş ve 5.500 ve 4.500 yıl önce önemli ölçüde azalmış bir volkanik aktivite dönemi tespit etmiştir. Bu süre, İzlanda’da buzulun artmasına neden olan küresel sıcaklıkta önemli bir düşüşün ardından geldi.

Geology dergisinde yayınlanan bulgular, iklim olayı ile volkanik püskürmelerin sayısında belirgin bir düşüş arasında yaklaşık 600 yıllık bir zaman gecikmesinin bulunduğunu tespit etti. Çalışma, belki de daha yakın sıcaklığa geçişten sonra benzer bir zaman gecikmesinin beklenebileceğini öne sürüyor.

İzlanda’nın volkanik sistemi ‘Küçük Buz Çağı’ndan kurtulma aşamasındadır – yaklaşık olarak 1500 ila 1850 yılları arası soğuk iklim kaydedilen bir dönemdir. Küçük Buz Devri’nin sonundan bu yana doğal ve insan kaynaklı iklim değişikliğinin bir kombinasyonu İzlanda’daki buzulların yeniden erimesine neden oldu.

Dr Swindles, “İnsanın küresel ısınma üzerindeki etkisi, zaman gecikmesinin ne kadar süreceğini tahmin etmeyi zorlaştırıyor ancak geçmişteki eğilimler gelecekte İzlanda’da daha fazla püskürme olacağını gösteriyor,” diyor.

“İnsanlığın iklim üzerindeki bu uzun vadeli sonuçları, COP gibi zirvelerlerin bu kadar önem kazanmasının nedenidir. Bugünkü hareketlerin, Avrupa’da daha fazla kül bulutu, atmosferde daha fazla parçacık ve havacılık için olan sorunların gelecek nesilleri tam olarak gerçekleşmeden nasıl etkilediğini anlamak hayati önem taşımaktadır.”

İzlanda volkanizması, kıta plakası sınırlarındaki çatlaklar arasındaki karmaşık etkileşimler, yer altı gazları ve magma oluşumu ve yanardağın buzullardaki ve buzdaki basıncındaki baskılarla kontrol edilir. Yüzey basıncındaki değişiklikler, magmanın biriktiği sığ odalardaki gerilimi değiştirebilir.

Leeds’deki Dünya ve Çevre Okulu’ndan çalışmanın ortak yazarı Dr Ivan Savov şöyle diyor: “Buzullar geri çekildiklerinde, Dünya yüzeyinde daha az baskı olacak. Bu, erimiş madde miktarını artırabileceği gibi magma akışını da etkileyebilir. Yüzey basıncında ufak değişiklikler bile buzla kaplı volkanlarda patlama olasılığını değiştirebilir.”

(Alıntı-Bünyamin tan)